CITOstress. We zijn de weg kwijt in het onderwijs

In een zaal van een bioscoop zou nu het licht langzaam aangaan en het geluid of de muziek zachter worden. De mensen zouden even stil blijven zitten en elkaar wat verbaasd en meewarig aan hebben gekeken.
Niets van dit alles, behalve stilte. Zo’n 12 mensen verbonden door ‘onderwijs’ zitten bij elkaar in een zaaltje op het terrein van het NIVOZ in Driebergen. Het is een klein deel van het zogeheten Bloggerscollectief van Het Kind. Ik heb de eer om daarbij te horen. We hebben net de nieuwe documentaire ‘CITOstress’ van Ingeborg Jansen bekeken.
Een film die laat zien hoe leerlingen, ouders en leerkrachten van twee hele verschillende scholen in Rotterdam met de druk van CITO eindtoets omgaan.

“Wat zie je, hoor je en voel je als je vanuit het perspectief van het 12 jarige kind kijkt naar deze film?”

Een kijktip en vervolgens worden we ondergedompeld in een wereld die ik blijkbaar alleen ‘van horen zeggen’ ken.
Dat realiseer ik me eigenlijk pas als ik na de film tegen mijn buurman zeg:
“We zijn echt de weg kwijt in het onderwijs.”
“Herkenbaar.” zegt een van de anderen.
En al snel worden ervaringen over en weer gedeeld.
Zonder verder in te gaan op de verschillende manieren van omgaan, door leraren, leerlingen en ouders, met het fenomeen CITO eindtoets, schieten bijna een week later een aantal opmerkingen uit de film, door mijn hoofd.
Opmerkingen die een bepaalde verwachting of spanning weergeven.
Door die opmerkingen en nog niet eens door het gedrag van de leerkrachten of ouders, realiseer ik me dat zij ieder op een eigen manier gevangen zitten in een systeem.

CITO stress

Leraar nadat leerlingen groep 8 plaats hebben genomen in de klas;
“Welkom, een nieuw jaar met heel veel spullen en boeken. Als ik je ‘nummer’ noem mag je je spullen komen halen.

Leraar:
“Hiaten zijn gaten in je kennis. Dat gaan we dit jaar oefenen en opvullen
Groep 8 is spannend, het bepaalt naar welk type onderwijs je gaat.”

Leerling:
” De entreetoets heb ik niet goed gedaan. Als ik alles op tijd af hebt dan moet het wel goed komen.”

Leraar:
“In groep 8 is het serieuzer dan andere klassen. Zo hoog mogelijk score dat maakt groep 8 zo spannend. Ze voelen bepaalde druk. Er moet veel, de druk voor CITO is er.”

Leerling;
“Altijd goed presteren. Dat moet op voetbal en op school. De Entreetoets ging niet goed, dat geeft veel spanning. Dit jaar moet ik mezelf bewijzen dat ik het echt kan. Dat ik hem niet weer slecht maak.”

Leraar op ouderavond:
“De leerlingen krijgen 3 of 4 keer huiswerk per week. Ze moeten wennen aan het VO. We willen niet dat CITO te veel spanning geeft want het is allemaal al erg genoeg.”

Leerling:
“Ik vind dat ik hard werk, want ik wil een goede toekomst. We maken heel veel oefentoetsen. We starten in november met 2, dan 4, dan 8 en zo gaat verder tot februari komt. Dan moet iemand me doodmaken want eind CITO telt wel mee.
Het is het belangrijkste in het hele leven.”

Leerkracht in gesprek met leerling over het advies:
“We gaan het advies bespreken. Welk niveau ga je  halen?”
Leerling:
“Mijn moeder zei dat ik wel Havo aan zou kunnen .”

Leraar tijdens voorlichting van een VO school:
” We zoeken niet zo maar leerlingen, we zoeken leerlingen die willen en ambitieus zijn. We zijn bezig op school om je op een hoger plan te krijgen. Nog meer uit te dagen. Jullie weten wat een zesjes cultuur is? Zesjes cultuur is genoegen nemen met een zes, terwijl het maar een zes is. Wij gaan voor meer dan een zes. Jullie moeten motiveren en uitleggen waarom je naar deze school toe wil.”

Leraar:
“1 op de 5 kinderen trainen voor CITO of misschien wel 2 op de 5. Ouders willen hun kind naar het VWO zien gaan. Ze hebben er geld voor over om hulp in te kopen.”

Leraar deelt werkstukken uit en leest per leerling de cijfers voor:
“Taal een 6 en Computeren 61/2. Oh hier gelukkig iemand die het beter heeft gedaan.
Taal een 8 en computeren een 8.”  De klas klapt.

Leerling, bij CITO training, over een VO school van zijn keuze:
“Er wordt op die school niet geloot. Wie het eerste er is, zit er op. Echt waar! De ouders gaan dan ‘s nachts voor de deur liggen hoor. Ouders gaan het echt doen. Dan ligt straks hele parkje vol.”

Reactie ouder na uitslag eindtoets:
“Moeilijk om het hem te vertellen. Hij doet zo zijn best. Kom je thuis en zeg je 525. Hij wordt dan down. Hij moet een kans krijgen want ik weet zeker dat hij het kan.”
Leerling:
“Ik was niet erg blij, maar niet echt verdrietig.”

Herkenbaar? Ja, voor veel van ons wel!
Is dit wat we willen? Kunnen we nog anders?
Waar houdt het op?

Als ik naar huis rijd, van Driebergen naar Alkmaar,  realiseer ik me hoe onherkenbaar het voor ‘ons’ is. Geen CITO, geen trainingen, geen huiswerk en dus zoveel minder stress.
Hoe zal het volgend jaar gaan, als we wel allemaal aan de eindtoets mee moeten doen?

Ik blijf bij mijn eerste reactie na de film.
“We zijn in het onderwijs wel goed de weg kwijt.”
Deze kinderen/leerlingen gaan een leven lang leren tegemoet.
Leren moet leuk zijn, uitdagend zijn, we moeten leerlingen motiveren en stimuleren om het ‘beste’ uit zichzelf te halen.
Leraar blijf dichtbij, stel je open, luister en biedt de veiligheid om met de leerlingen in gesprek te blijven. 

Karin Donkers,
schoolleider op een school voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs
Edublogger
Bloggerscollectief HetKind
Twitter; @kardonsch

 

Citaten zijn samengesteld uit aantekeningen en herinnering en kunnen dus iets ‘afwijken’ van de feitelijke uitspraken in de film. 

.    Publicatie op HetKind

Eén reactie op “CITOstress. We zijn de weg kwijt in het onderwijs”

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.