Serie: Onderwijsambassadeur: Karin Donkers Vives 161 oktober 2018
Tekst: Carla Desain, foto’s: Vroonermeerschool
25 jaar. Zolang werkt Karin Donkers al in het onderwijs: als leerkracht (van kleuters tot groep 8), onderbouwcoördinator, adjunct-directeur, (interim-)schoolleider – zelfs een tijdje (als zzp’er) als trainer en ontwikkelaar. En sinds anderhalf jaar als kwartiermaker-schoolleider van een heel nieuwe school in Alkmaar-Noord: de Vroonermeerschool.
Wat een avontuur, een nieuwe school opzetten!?
“In Alkmaar-Noord wordt een grote nieuwe wijk gebouwd, waar naar schatting straks 500 kinderen in de basisschoolleeftijd wonen. Aan de rand van die toekomstige wijk is nu één school, een katholieke. Omdat de gemeenteraad de vrijheid van ouders in het kiezen van een school voor hun kinderen essentieel vindt, moest er snel een openbare school bijkomen. Het nieuw geformeerde team kreeg van het schoolbestuur de vrije hand op voorwaarde dat de schoolvisie zou aansluiten bij de waarden van de nieuwe wijk: gezond, duurzaam, groen en toekomstbestendig. Dat was mij op het lijf geschreven! Ik solliciteerde en werd in april 2017 aangenomen als kwartiermaker (en toekomstig schoolleider). Verder in ons enthousiaste team: twee fulltime leerkrachten en een intern begeleider.
We begonnen met het formuleren van onze schoolvisie: We willen een fijne vertrouwde school zijn, waar iedereen zich veilig kan voelen. Met betekenisvol en uitdagend thematisch onderwijs, dat zich niet beperkt tot het klaslokaal: uitstapjes, gasten in de klas en excursies vullen ons onderwijs aan. Kinderen leren veel door het zelf te ervaren, te zien, te beleven; dit kan vaak al in de eigen leefomgeving. We werken vanuit onze kernwaarden: gezond, duurzaam, groen en toekomstbestendig.
Na vier maanden voorbereiding ging de Vroonermeerschool in augustus 2017 van start met negen leerlingen, in twee lokalen in twee uiterste hoeken van het gebouw van de bestaande katholieke school. Geen makkelijke uitgangspositie…
Het grote voordeel van zo’n kleine school is dat iedereen elkaar kent. Het is knus en de kinderen krijgen veel persoonlijke aandacht. Als we naar het bos willen, passen we nu nog met z’n allen in een paar auto’s. Het nadeel van zo’n kleine school is dat er geen geld is voor bijvoorbeeld een conciërge of een ict-beheerder. Die taken verdelen we. Leuk om te doen hoor, maar ondertussen moeten ook vele activiteiten worden georganiseerd en het schoolplan, alle protocollen en het schoolondersteuningsprofiel verder worden uitgewerkt…”
Hoe uiten jullie kernwaarden zich in de praktijk van alledag?
“Op school eten en drinken we gezond met groente, fruit en water, de kinderen krijgen veel beweging en we gaan regelmatig lekker naar buiten om te spelen en voor natuurlessen. We hebben minstens twee thema’s per jaar rondom natuur. Elk seizoen gaan we naar een tuincentrum in de buurt, waar we rondleidingen en workshops krijgen: zaaien, groenten kweken, vetbollen en vogelhuisjes maken. We hebben zaaibakken in de gang, waarin de kinderen hun eigen binnenmoestuin verzorgen. Een groen schoolplein is onze grote droom voor als de nieuwbouw klaar is; als het goed is in schooljaar 2020 – 2021. Ook rond die tijd legt de gemeente – op ons verzoek – op een van de eilanden in het Vroonermeer een ‘tiny forest’ en een buitenlokaal aan. Er komt een loopbrug naar het eiland en onze kinderen worden boswachters.
We zijn duurzaam: we scheiden afval, ruimen zwerfafval op in de buurt, hebben een kinderzwerfboekenstation en hebben de huishoek bij de kleuters ingericht met spullen uit de kringloopwinkel. En we zijn toekomstbestendig: we leren de kinderen om met internet en sociale media om te gaan en ondernemend te zijn. Een voorbeeld: als afsluiting van het thema ‘Groeien, bloeien’ richtten onze leerlingen een marktkraam in, waar ze zelfgekweekte groenten en fruit verkochten aan mensen uit de wijk.”
Vertel eens iets meer over jullie thematische onderwijs?
“Laat ik allereerst benadrukken dat thematisch onderwijs niet betekent dat we ‘zomaar iets doen’. We hebben als team wel degelijk voor ogen wat we willen dat kinderen aan het eind van een thema geleerd hebben. We kennen de tussendoelen voor elk leerjaar goed en werken aan de hand van uitgewerkte kernconcepten. We bereiden de thema’s samen voor, zoeken bronnen en leesteksten en ontwerpen lessen. Kinderen krijgen binnen het thema de mogelijkheid om dingen te onderzoeken, maar natuurlijk hebben ze ook inbreng van de leerkracht nodig. We zijn niet vies van directe instructie op z’n tijd. Wel laten we kinderen zo min mogelijk werken aan losstaande opdrachten. Een opstel schrijven in je schrift, waar vervolgens alleen de juf naar kijkt, komt bij ons niet voor. Bij ons schrijven kinderen een verhaal voor een muurkrant of de website, of om voor te lezen aan de kleuters. Zo krijgt hun inspanning betekenis en zijn ze gemotiveerder om hun best te doen.
Bij belangrijke gebeurtenissen in de wereld: een hittegolf, klimaatverandering of een vliegtuigcrash, moet je als leerkracht soms durven loslaten wat je gepland had voor die dag. Bijvoorbeeld als een kind bezorgd vertelt dat haar neef op het eiland is waar een aardbeving plaatsvond. Dan duiken we in dat onderwerp, bekijken de actualiteiten en gaan samen uitzoeken hoe zo’n aardbeving ontstaat. Volgens de kerndoelen is dat een groep 8-onderwerp, maar in dit geval ‘moest’ het al in groep 5 aan de orde komen.
En soms wil een kind heel graag zelf een onderwerp uitdiepen, waar we niet met de hele groep aandacht aan kunnen besteden. Bijvoorbeeld de 8e groeper die gefascineerd is door de Eerste Wereldoorlog. Hij mocht daar zelfstandig een ‘boek’ over schrijven. Natuurlijk bespraken we geregeld met hem waar hij z’n informatie vandaan haalde, wat betrouwbare bronnen zijn en hoe hij zijn verhaal goed kon opbouwen.”
Wordt er niet getoetst op de Vroonermeerschool?
“Zeker wel. Bij spelling en rekenen volgen we een methode, gebruiken we directe instructie en toetsen we de vorderingen van de kinderen. De andere vakken komen thematisch aan bod en die worden afgesloten met een verslag, een presentatie, een quiz voor de ouders, een krant of een moestuinkraam. Ook daaraan stellen we eisen: Het moet een goedlopend verhaal worden waarin de onderzoeksvragen aan de orde komen en waarvan de spelling klopt. Presentatie moeten zijn afgestemd op het publiek en aan werkstukken moet zorg besteed worden.”
Wat staat er op je verlanglijstje voor dit schooljaar?
“We hebben vooral meer ruimte nodig, zowel binnen als buiten; niet pas in de nieuwbouw, maar ook nu al. Zoals toen een meisje van groep 6 vertelde over een nare ervaring op Instagram; dan moet je gewoon even apart kunnen gaan zitten – niet op de gang, maar in een prettig kamertje.
Verder wil ik graag meer naamsbekendheid, ik wil dat nieuwe bewoners van de wijk weten dat we er zijn en waar we voor staan. Zodat ouders bewust kunnen kiezen op welk van de twee scholen ze hun kind inschrijven. Die naamsbekendheid wordt nog best een klus, want volgens een onderlinge afspraak tussen de Alkmaarse schoolbesturen mag er niet geflyerd of geadverteerd worden. Daarom maken we veel gebruik van sociale media als Facebook, Twitter en Instagram. En de ouders van onze leerlingen zijn onze ambassadeurs; zij vertellen in de nieuwe wijk over ons mooie onderwijs.
Nog meer wensen: een goed leerlingvolgsysteem voor de kleuters en een digitaal portfolio voor iedereen.
En ten slotte hoop ik dat we ondanks de groei – ons team is verdubbeld en we hebben inmiddels 25 leerlingen – die vertrouwde veilige school kunnen blijven, met persoonlijke aandacht voor iedereen. Een school met mooi vakoverstijgend onderwijs waar ruimte is voor vragen van kinderen en voor het ontdekken van hun eigen talenten.”
