Vertrouwenspersoon
En daar staan ze dan! Vier meiden uit groep 8 op donderdagmiddag voor de kerstvakantie. “Riet, jij bent toch vertrouwenspersoon?” “Mogen we even met je praten?”
Ze staan hand in hand en twee van de vier hebben rode blossen op de wangen, de andere twee zien er wit weggetrokken uit.
Riet en ik kijken elkaar aan en heel even denken we dat er sprake is van een grapje, maar al snel blijkt dit zeker niet het geval te zijn.
“Ja, ik ben vertrouwenspersoon en natuurlijk mogen jullie met me praten.” “Willen jullie dat hier doen of zullen we even samen naar een ander lokaal gaan?”
“Nee, hoor het mag hier ook.” antwoorden ze bijna in koor.
“Mag Karin erbij blijven of…….?”
“Ja hoor Karin mag het ook horen?”
Opnieuw kijken we elkaar aan. Meteen wordt duidelijk dat het serieus is. Enkele weken geleden heeft Riet, onze adjunct/intern begeleider, de groepen verteld wat een vertrouwenspersoon is en wanneer je daar gebruik van kunt maken. Zelf dachten we dat de weg naar ons ‘kantoor’ voor onze leerlingen makkelijk te vinden en ‘laagdrempelig’ was, maar de laatste weken was al eerder gebleken dat dit nog meer het geval was na het geven van de informatie. Het was niet de eerste keer geweest dat ze door leerlingen in vertrouwen genomen werd en met grote regelmaat in gesprek ging. Een mooie ontwikkeling waarbij duidelijk werd dat kinderen met name heel erg veel behoefte hadden aan een luisterend oor. Het serieus genomen voelen en samen een plan maken, gaf deze leerlingen de eigen regie terug. Vol trots kwamen ze met regelmaat vertellen wat de acties en opbrengsten waren en ook dan mocht ik ‘meegenieten’. Een vraag die overigens altijd gesteld werd, de kinderen maakten zelf een keus en als het nodig was om mijn kantoor te verlaten bij gebrek aan ruimte gebeurde dat ook. Storingen gaan altijd voor!
Horen en zien
De meiden nemen plaats op de zwarte stoelen in ons kantoor en kijken elkaar gespannen aan. Het blijft even stil maar dan neemt Jenny het woord. “Nou weet je?” En weer blijft het even stil, worden de rode blossen nog roder en kijken de meiden naar de grond en frummelen wat met hun handen.
“In het speellokaal zien en horen we dingen.” “We horen geluiden en we zien iemand in een wit gewaad.” Vervolgens in koor:” En we zien het allemaal.”
Hoewel ik eerlijk gezegd een beetje de neiging voel om een wat sarcastische opmerking te maken of wat lacherig te worden, doe ik dat zeker niet.
Mijn collega en ik werpen elkaar even een blik toe en hebben beiden feilloos in de gaten dat er hier sprake is van een hele serieuze hulpvraag.
“We vinden dat heel erg eng.” vertelt vervolgens een ander verder. “Als we ons hoofd wegdraaien, zien we een witte schim en we horen kloppen en suizen.” “Soms is het net of we een vrouw horen huilen.” “Het lijkt alsof er iemand naar ons kijkt.”
“We hebben net met het kerstkoor geoefend in het speellokaal en toen gebeurde het weer.” De meiden nemen nu om beurten het woord en wij stellen af en toe wat verhelderingsvragen, nog niet goed wetende wat we met deze ‘situatie’ aan moeten. Ik heb het gevoel dat ik tijd aan het rekken ben en hoop op een sublieme ingeving om deze meisjes te helpen en/of gerust te stellen. Naarmate het gesprek vordert, worden de meisjes rustiger. Het gevoel dat ze niet met antwoorden met de strekking: “Ja hoor, dat kan helemaal niet” of “Doe niet ze idioot” afgescheept te worden, is blijkbaar al een hele opluchting. Ze hadden er niet met hun ouders over gepraat. Ze weten niet goed wat ze moeten doen.
Nou dat komt dan mooi uit want dat weten wij natuurlijk ook niet. Alle radartjes in mijn hoofd zijn aan het werk om een vervolg te bepalen.
Schoolmeisje
“Er is ook een verhaal over een schoolmeisje, een heel bekend verhaal.” “Zij pestte vaak kinderen en dat kwam uit en toen pleegde ze zelfmoord.”
De meisjes vinden opnieuw elkaars blik.
Ik kende het verhaal niet maar het was dan ook een verhaal.
“Het staat op internet wordt er gezegd” ” Ik heb nooit gekeken want dat durf ik niet” zegt Zilla meteen.
Er volgen emotionele bekentenissen en dan komt er een verlossende opmerking:
“Weet je misschien moeten we gewoon samen even gaan kijken in het speellokaal” oppert mijn collega.
“Ja en dan gaan we ook even bij de ventilatieroosters luisteren en kijken.” vul ik onmiddellijk aan. Op zoek naar verklaringen en geruststelling.
De meiden stemmen meteen toe en lopen met ons mee.
Check, check dubbel check
We luisteren naar de wind die giert door de ventilatiegaten, voelen de tocht, luisteren naar de verhalen over dromen en angsten, kloppen vanaf de andere kant van de wand van het speellokaal tegen de muur, draaien allemaal gelijktijdig ons hoofd om, doen het licht uit om donker te ervaren, Googlen op internet naar het verhaal van ‘het schoolmeisje’ en dan zegt een van de meisjes plotseling: “Ik denk dat we ‘het’ vanmiddag niet meer mee gaan maken.”
De kleur en de bleekte van de koppies van de meisjes zijn verdwenen en hebben plaats gemaakt voor een opgeluchte uitstraling en een gezonde teint.
“Misschien is het goed om ‘het’ er ook met jullie ouders over te hebben of een een lieve tante of oom.” “We hebben straks vakantie en dan is het ook fijn om als je dit gevoel hebt het met iemand te kunnen bespreken.” “Wij gaan dan gewoon na de vakantie nog even samen op verhaal komen.”
De meiden knikken instemmend en mijn collegaatje en ik kijken naar elkaar en doen hetzelfde. Adem in, adem uit. Toch wel een gevoel van opluchting.
Mooi en onvoorspelbaar
Blijkbaar was deze ‘sessie’ voldoende geweest voor de ‘bijna’ pubers. Gearmd verlaten ze het speellokaal om terug te gaan naar hun klas. We zijn inmiddels een dik uur verder, maar wat een waardevolle ervaring. De veiligheid, de vrijheid van praten, het vertrouwen, het kunnen delen en er voor elkaar kunnen zijn. Ervaringen hoeven en kunnen niet altijd verklaard worden.
Nee, we hebben niet alle antwoorden op vragen van kinderen, maar wat we wel hebben en moeten hebben is een luisterend oor. Dikwijls is luisteren belangrijker dan praten. Wat heerlijk dat deze leerlingen de weg hebben kunnen vinden met hun vragen en onzekerheid.
Kinderen. Wat zijn het toch mooie onvoorspelbare wezens.
De namen van de meisjes zijn i.v.m. privacy veranderd.
Karin Donkers
Schoolleider op een school voor OntwikkelingsGericht Onderwijs
Twitter; Karin Donkers @kardonsch