Klaar met het leven 

Ik geloof dat je klaar kunt zijn met het leven. Niet schrikken want ik ben dat zelf niet. Niet omdat ik vind of denk dat ik nog belangrijke dingen hier zou moeten doen. Hoewel ik ook natuurlijk nog best ‘het’ verschil zou willen maken. Maar omdat ik nog en weer van veel dingen kan genieten. Ik weet dat er mensen zijn die van mij houden, die mijn gezelschap op prijs stellen en die mij in meer of mindere mate nodig hebben. Ik ben nog niet klaar met leven omdat ik nog zoveel vragen heb en antwoorden zoek die ik waarschijnlijk nooit zal vinden, maar toch. Ik wil nog even door om mijn omgeving en de mensen erin verder te ‘onderzoeken’ en te leren kennen. Ik ben nog mobiel, relatief gezond, prettig gestoord, niet eenzaam en heb geen pijn. Daarnaast liggen er nog heel veel spannende, verdrietige, hartstochtelijke eerste keren voor mij in het verschiet. Dus ik wil nog, mag er nog zijn zonder al te veel geestelijke en lichamelijke ongemakken en pijn.

De afgelopen jaren heb ik met veel interesse gekeken naar veel docu’s die gemaakt zijn over uitzichtloos lijden, voltooid leven, euthanasie en zelfmoord. Mensen die zelf vertellen waarom zij ‘klaar’ zijn met leven. Wat de reden is en wat hun gevoel en gedachten hierbij zijn. Maar ook de reacties van hun omgeving en het verdriet in ieders ogen. Het verhaal na het verlies van een dierbare. Mijn interesse hiervoor is gekomen na de dood van Ted, die als vader van twee prachtige kinderen en als allerliefste man, koos voor euthanasie. Kiezen, nee er was geen echte keuze. Dit is overigens iets anders dan ‘klaar’ zijn met het leven. Ted was niet klaar met het leven maar het leven was, door de nietsontziende kanker, klaar met hem. Ted was klaar met de gruwelijke pijn, de medicatie die er voor zorgde dat hij niet meer helder kon denken en ging hallucineren, de afhankelijkheid van derden, de benauwdheid en het ontbreken van elk perspectief en hoop op genezing en betere tijden.

Een keus die leidde tot het moment van actieve euthanasie en die voor nabestaanden aanvaardbaar en begrijpelijk was. De mensen in zijn omgeving die van hem hielden, gunden hem rust. Anders is het als er geen sprake is van een agressieve ziekte. Dementie, eenzaamheid, verlies of vermindering van lichamelijke of geestelijke functies, chronische pijnen of psychiatrische aandoeningen die een keuze voor levensbeëindiging tot gevolg zou kunnen hebben. Dan hebben we plotseling veel meer moeite met de acceptatie van denken over een zelfgekozen dood en zijn we sneller geneigd om de ander te veroordelen voor de daad of denkwijze. Steeds meer realiseer ik me dat ‘klaar’ zijn met het leven meestal geen impulsief besluit is. Uitzonderingen daar gelaten, hoe verdrietig dan ook. Steeds meer realiseer is me dat ook ik op een moment het gevoel zou kunnen hebben dat ik ‘klaar’ zou zijn met het leven. We kennen allemaal onze eigen reactie op een verhaal of gebeurtenis:” Nou dan zou het voor mij niet meer hoeven.” Of “Als mij dat zou overkomen dan weet ik niet of ik …..” Hoewel ik op dit moment mezelf zou betitelen als te laf en te angstig om hierin een actief besluit te nemen, kan ik me ook situaties voorstellen dat ik zou zeggen:”Ik ben klaar met het leven.”

Wat ik eigenlijk hoop is dat we wat meer zouden proberen om ons in te leven in de ander. Wat meer empathie voor het verschil in denken aan en over de dood. Wat minder veroordelend naar de ander te zijn. Het is nog steeds een taboe om over de dood te praten. De realisatie dat men niet weet hoe men in bepaalde situaties, na een ongeluk, verdriet, verlies of ziekte, zou reageren. Zak je in elkaar of ga je vechten? Accepteer je je ‘lot’ of kun je dat niet? Wat doet pijn of eenzaamheid met je? Wat voor de één uitzichtloos is, daar ziet de ander weer een klein lichtpuntje. We weten het niet want we kunnen het niet weten. Niet hoe we zelf zouden reageren en dus ook niet hoe de ander reageert. We kunnen niet in elkaars hoofd kijken en voelen wat de ander voelt. Maar ik ben er echt van overtuigd dat de meeste mensen ‘hangen’ aan het leven, hun grenzen verleggen en soms maar heel weinig nodig hebben om nog voor te leven. Zich vastklampen aan het leven en dus nog maar een behandeling of medicatie uitproberen. Hoop doet leven.

Niettemin ben ik me er van bewust dat ik en dus ook de ander ‘klaar’ kan zijn met het leven.

Karin Donkers Edublogger / HetKind Bloggerscollectief