21st eeuwse vaardigheden
We moeten kinderen 21st eeuwse vaardigheden leren. Ja en wat houdt dat dan precies in en hoe doen we dat dan? Een vraag die de afgelopen week steeds vaker door mijn hoofd spookt. Waarom dan, vraag ik me af? Misschien komt het omdat ik van mening ben dat je eerst deze vaardigheden zelf moet beheersen om leerlingen en leerkrachten hierin te kunnen begeleiden. En daar zit nou precies het probleem. Deze vaardigheden worden toegeschreven aan het curriculum voor onze leerlingen maar misschien is het nodig om eerst eens goed te reflecteren op ons eigen handelen in de dagelijkse praktijk. Ik heb het dan echt niet alleen over hoe leerkrachten lesgeven, maar ook over de manier waarop we als schoolleiders omgaan met de bij de 21st eeuw horende “skills”. Als ik om me heen kijk, merk ik dat het helemaal niet zo vanzelfsprekend is dat we zelf deze vaardigheden beheersen. De angst voor vernieuwingstrajecten komt hier volgens mij ook vandaan.
Leerling, leerkracht en schoolleider
Op het grootste deel van onze scholen werken we met methodes en die geven houvast. Je hoeft dus helemaal niet kritisch na te denken en niet creatief te zijn. Er wordt voor je gedacht en als je het “geluk” hebt en jaren achtereen dezelfde groep “draait” , is de noodzaak daarvoor helemaal niet aanwezig. Hetzelfde hoor ik van schoolleiders: “Het gaat toch goed zo, dus waarom veranderen”. De knellende regelgeving zorgt er ook niet voor dat leerkrachten en schoolleiders in “beweging” komen. Het beleid wordt uitgestippeld en we hoeven alleen maar te “volgen”. De leerling van nu leert anders en wordt opgeleid voor een beroep waarvan we het bestaan nog niet kennen. We hebben het dan nog niet eens over alle impulsen en afleidingen waar onze leerlingen aan “bloot” gesteld worden. De snel veranderende wereld met alle technologie. Leerkrachten moeten leerlingen daarin begeleiden en schoolleiders hun leerkrachten. Wordt het dan niet eens tijd dat we zelf ook gaan leren samenwerken, beter gaan communiceren, kennis met elkaar gaan delen, kritisch leren denken en creatief mogen zijn? Dat wij zelf de problemen mogen oplossen?
De keurslijf van het onderwijs
Terwijl we onze kinderen al deze vaardigheden moeten aanleren, worden we in “onderwijsland” steeds meer beknot en gedwongen tot uniformiteit. De professionele ruimte wordt steeds kleiner en het onderwijs lijkt steeds meer een “eenheidsworst” te moeten worden. En wat doen wij? Het omgekeerde van wat je zou verwachten. We laten ons in een keurslijf duwen. Er ontstaat een soort gelatenheid, een algehele moeheid en goede leerkrachten en schoolleiders verlaten het onderwijs. We komen niet in beweging en nemen te weinig verantwoordelijkheid voor onze eigen professionaliteit. We laten ons regeren door angst. Angst voor tegenvallende resultaten, voor de inspectie en voor het loslaten van onderwijsmethoden.
De onderzoekende, goed samenwerkende, kennis delende, kritisch denkende en probleemoplossende leerlingen, leerkrachten en schoolleiders hebben de toekomst. Laten we die verantwoordelijkheid dan ook nemen. Samen moeten we toch in staat zijn om de verandering tot stand te brengen.
Kom op nou, het onderwijs dat zijn wij!
Wees de verandering die je in het onderwijs wilt zien.
Karin Donkers schoolleider
op een school voor
OntwikkelingsGericht Onderwijs
Deze blog verscheen eerder op Onderwijswijven