We zochten een portfolio binnen een digitale leeromgeving waar we zelf ontworpen leeropdrachten konden plaatsen. Deze elektronische leeromgeving zou onze manier van werken (OntwikkelingsGericht Onderwijs) moeten ondersteunen. We wilden geen consessies doen, maar wel ons thematisch onderwijs verrijken met ICT en sociale media. Mooi uitdagend, eigentijds en betekenisvol onderwijs.
Deze wens ontstond zo’n 3 jaar geleden nadat we binnen ons bestuur flink aan de slag gingen met de vraag hoe we met mediawijsheid, digitale geletterdheid, sociale media en 21st Century Skills aan de gang moesten. Mooie termen maar wat verstaan we er onder, wat pakken we aan, wat betekent dit voor onze leerlingen en leraren en hoe behouden we allemaal onze eigen identiteit en visie?
Het kritisch vragen stellen in een nascholingstraject met schoolleiders en ICT coördinatoren leverde flinke discussies op en het werd al snel duidelijk dat iedere schoolleider zijn eigen leervragen, invullingen en prioriteiten had rondom dit onderwerp. En hoewel Jos Baeten, directeur van CSS Breda en de ontwerper van de de Virtual Learning Community Birdy, misschien in eerste instantie wat leek te zijn ‘geschrokken’ van de kritische ‘tante’ die Karin Donkers heette, was hij zeker onze wens niet vergeten die we tijdens onze tweedaagse voor schoolleiders hadden geuit.
“Als we zover zijn dat de Birdy de markt op kan, bel ik je.” zei hij.
En dat deed hij en het klikte. Al snel bleek dat we een zelfde visie op onderwijs hadden, die werd ingegeven door het sociaal constructivisme.
De constructivistische theorie gaat er van uit dat het verwerven van kennis en vaardigheden niet zozeer het gevolg is van een directe overdracht van kennis door de docent, maar eerder het resultaat van denkactiviteiten van de leerlingen zelf: we leren door nieuwe informatie te verbinden aan wat we al weten. Het constructivisme benadrukt daarmee de actieve rol van de leerling bij het verwerken van informatie en het verwerven van kennis en vaardigheden. Sociale processen spelen hierbij een belangrijke rol.
We (de schoolleider met de leraren van de groepen 7 en 8) gingen een samenwerking aan in de Pilot VLC Birdy. Samen met CSS Breda mochten we verder werken aan en met de sociale elektronische leeromgeving voor het Primair Onderwijs.
We werden enthousiast over de mogelijkheden en de manier waarop leerlingen en leraren leerden en werkten met elkaar, binnen een veilige, sociale en transparante leeromgeving. Leren van en met elkaar, samen leren. De leraar en de leerling zij aan zij. Voor allemaal nieuw en zeker in het begin niet zonder tegenslagen. Verschil in competenties en vaardigheden van gebruikers, netwerken en WIFI verbindingen die het af lieten weten en de tijd die het kostte om leeropdrachten te ontwerpen en goede feedback te leren geven. Maar we merkten dat we kansen gingen zien en dat de Birdy steeds meer ondersteunend ging werken. De betrokkenheid van de leerlingen werd meteen opgepakt en het was mooi om te zien dat leerlingen elkaar feedback gingen geven en met de ontvangen feedback hun leerproducten gingen aanpassen en verbeteren.
Ons enthousiasme bleef ook binnen de Stichting RONDUIT Onderwijs Alkmaar niet onopgemerkt. De opleiding VLC Birdy expert had ik inmiddels afgerond met een presentatie die ik aan mijn collega schoolleiders kon laten zien.
Tijdens een directeurenoverleg bij Stichting RONDUIT in Alkmaar deelde ik onze ervaringen en liet ik zien welke kansen en voordelen er zouden ontstaan bij een gezamenlijke bovenschoolse aanpak, een gedeelde visie voor de toekomst op het gebied van ICT, sociale media en het gebruik van de sociale elektronische leeromgeving Birdy.
Het overgrote deel van de schoolleiders zag kansen, een kleine minderheid eigenlijk veel meer bedreigingen. Maar toch werden de bedenkingen voor een groot deel opzij gezet en besloten we unaniem om een flink budget bovenschools in te zetten voor de implementatie van de Birdy in de bovenbouwgroepen van de RONDUIT scholen.
Er werd een stuurgroep opgezet, een projectleider aangesteld en een bovenschools budget ingezet voor de verplichte nascholing van alle leerkrachten van de groepen 7 en 8. Van dit budget werd tevens gezorgd voor een goede snelle internetverbinding op alle basisscholen en elke school werd voorzien van zo’n 30 laptops. De stuurgroep was verantwoordelijk voor de organisatie en faciliteiten, overlegde over de inhoud van de trainingen, hield tussentijds evaluaties met de ICT coördinatoren en schoolleiders, was ondersteunend en een ‘luisterend oor’.
Daarnaast werd er een Ambassadeursgroep gevormd die leerkrachten en schoolleiders ging ondersteunen bij het gebruik van sociale media in de klas.
Bij de start van de nascholing Birdy leerkracht werd er een Kenniscommunity voor de deelnemende leerkrachten geopend. Eenzelfde Birdy als waar de leerlingen mee gingen werken. De communicatie over de nascholing verliep via deze community. Elke leerkracht kreeg een eigen portfolio waar de gemaakte opdrachten in werden gezet en collega’s elkaar feedback en tips gaven.
‘Practice what you preache’ was hier het doel. Zelf ervaren hoe het is als alles transparant is, als we elkaars producten van feedback en tips voorzien. Hoe het voelt om samen te leren, samen te verbeteren en te ontwikkelen, samen een zo goed mogelijk product ‘op te leveren’.
De Kick Off van dit traject en tevens de eerste nascholingsmiddag voor de eerste tranche scholen ging in september 2014 van start. Zo’n 34 leerkrachten en schoolleiders volgden 7 woensdagmiddagen scholing om zich te bekwamen in het gebruik van de Birdy binnen hun onderwijspraktijk en zij bereidden hun advies voor aan de directies. Het advies bevatte aanbevelingen van de leerkrachten aan hun directie hoe Birdy in de toekomst in te zetten binnen het onderwijs op hun school. Twaalf scholen, allemaal met een eigen identiteit en werkwijze. Montessori, Dalton, modern traditioneel, klassikaal, Ontwikkelingsgericht en Jenaplan. Binnen de stichting RONDUIT zijn al deze scholen vertegenwoordigd.
In januari 2015 startte de tweede tranche scholen en zij rondden hun traject in juni af. Bijna alle deelnemers konden zich na het maken van een toets, voldoende deelname in de speciale Kenniscommunity en het uitbrengen van het advies, met trots Birdy-leraar noemen. De enkeling waarbij dit niet gelukt is, kan in september herkansen tijdens de ‘grote finale’, de afsluiting van het implementatietraject en de informatiemiddag over de Hercertificering. Op 16 september zal die plaatsvinden en in oktober zal vervolgens de derde tranche/bezemklas Birdy van start gaan.
Birdy de accelerator voor onderwijsvernieuwing noemt men nu deze sociale elektronische leeromgeving. Een naam die deze ELO ook verdient.
RONDUIT voor Onderwijs, een stichting die het lef heeft gehad om te kiezen voor een bovenschoolse gezamenlijke aanpak en een verplichte nascholing voor de bovenbouw leraren. Met deze bestuursbrede aanpak, de ondersteunende faciliteiten als goede verbindingen en laptops en het beschikbaar stellen van een elektronische leeromgeving, hebben we een ontwikkeling in gang gezet. Een ontwikkeling die zeker niet geheel zonder weerstand is gegaan. Het is immers niet niks, een verplichte nascholing van 7 woensdagmiddagen naast alle andere professionalisering waar onderwijsteams mee te maken hebben. En waarbij elke opdracht of presentatie te zien is voor je collega’s van de eigen school maar ook van alle andere scholen binnen RONDUIT. Een enkeling ‘viel’ af maar het overgrote deel ging de uitdaging aan en zette zich in.
We zijn gaan nadenken over wat belangrijk is binnen ons onderwijs en wat we onze leerlingen mee willen geven. Hoe kunnen we tegemoet komen aan de belevingswereld van onze leerlingen en eigentijds en uitdagend onderwijs geven? We hebben daarbij respect en begrip gehad voor elkaars identiteit, verschillen en gemaakte keuzes.
Maar we blijven wel ontwikkelen. Stilstaan is geen optie.
Als je in de bovenbouw van een RONDUIT school werkt of gaat werken, word je opgeleid voor Birdy leraar.
En ze stoppen niet daar bij RONDUIT! De Kenniscommunity voor leraren blijft open, er worden VLCBirdy managers en moderatoren opgeleid en vervolgtrainingen Birdy gegeven. De leraren blijven van en met elkaar leren en ontwikkelen.
De zelf ontworpen leeropdrachten kunnen worden gedeeld in de Kenniscommunity.
De vraag naar intervisie bijeenkomsten en terugkommiddagen voor Birdyleraren ligt al op tafel en de wensen zullen komend schooljaar verder uitgewerkt gaan worden.
ICT vaardigheden, sociale media en mediawijsheid blijven vaste agendapunten tijdens de bijeenkomsten met de schoolleiders van RONDUIT. Er zijn reeds scholen die besloten hebben om al vanaf groep 6 te starten met het werken in Birdy.
Birdy de accelerator voor onderwijsvernieuwing. Een intensief maar zeer waardevol project.
Karin Donkers
Kardonsch Training, Coaching & Advies
Edublogger/HetKind Bloggerscollectief
Tot 1-8-2015 schoolleider op een RONDUIT school
Uit het hart gegrepen, Karin! Mooi geschreven en het klopt allemaal. We gaan er weer vol goede moed tegenaan dit schooljaar. Kinderziektes qua techniek er nu uit, dus we kunnen ons echt richten op de inhoud.