Afrekenen
Bij het woord ‘afrekenen’ moest ik altijd denken aan het spel in een winkel van kleuters op school of gewoon aan mijn wekelijkse boodschappen bij de supermarkt. Een woord zonder specifieke lading, tenminste dat was het.
Hetzelfde gold voor toetsen. De toetsen van een piano, een typemachine of een kassa. Maar ook daar is de laatste jaren verandering ingekomen.
Steeds vaker merk ik dat sommige woorden binnen het onderwijsjargon mijn allergie zijn. Woorden die voorheen geen nare bijsmaak hadden, maken nu dat ik toch wat opstandig word als ik ze hoor.
Het zijn woorden waar men kwaliteit aan toekent. Woorden die men nodig schijnt te hebben om scholen met elkaar te vergelijken. Niet alleen scholen in het algemeen maar ook kinderen onderling. Er gaan dagen voorbij dat er over onderwijs gesproken wordt zonder het meest belangrijke woord ‘het kind’ te noemen. De woorden die zorgen voor een allergische reactie lijken op dit soort dagen des te vaker de revue te passeren.
We maken ons er allemaal schuldig aan. Zelfs zo erg dat we praten over 1, 2, of 3 sterren met rekenen. De analyse van de resultaten levert A-tjes, B-tjes, C-tjes, D-tjes en E-tjes op en schoolverlaters groep 8 leerlingen worden ‘uitstroomgegevens’. Kinderen worden ingedeeld in zorg- en leerniveaus.
Focus
De focus binnen het onderwijs ligt op taal en rekenen. Zeker niet onbelangrijk maar wat mij betreft een open deur. Natuurlijk moeten we goed leren lezen, schrijven en rekenen, maar is dat niet van oudsher al zo? Logisch om taal en rekenen als focus te nemen, ze zijn immers ook makkelijker meetbaar. En daar komen dan vervolgens weer mijn twee woorden, mijn allergie; ‘afrekenen en toetsen’.
We moeten kinderen ook andere belangrijke vaardigheden leren, de zogenaamde 21st Century Skills. Alsof deze vaardigheden helemaal nieuw zijn of op zichzelf staan.
In het Ontwikkelingsgericht Onderwijs behoren deze vaardigheden allang tot het curriculum. Samenwerken, kritisch nadenken, creativiteit, probleemoplossend vermogen, communiceren, sociaal culturele vaardigheden. Oké hier komt dan ICT geletterdheid nog bij.
Onlangs vierden we het 25 jarig bestaan van ‘Basisontwikkeling’ en daar kwam ook weer regelmatig de cirkel van de ‘Basisontwikkeling’ in beeld.
Toeval
Het kan toch geen toeval zijn. Nieuw is dus blijkbaar gewoon oud en wat eens zo belangrijk was, is dus nog steeds heel erg belangrijk. Hoeveel overeenkomsten kunnen er zijn en dan heb ik het zeker niet alleen over de vorm. Dan komt bij mij toch even de vraag op: “Hoe kan het toch dat we nu pas inzien wat belangrijk is voor kinderen van deze tijd?” Of was het gewoon altijd al belangrijk?
Altijd al belangrijk, maar wel steeds belangrijker en dus zullen we ervoor moeten zorgen dat we ons niet laten intimideren door de toets- en afrekencultuur die er op dit moment heerst in onderwijsland.
Het is allemaal zo simpel. De focus moet gewoon weer op kinderen en hun ontwikkeling komen te liggen. Dat is waar de focus hoort. Wat hebben zij nodig in deze complexe wereld? Wat voor vaardigheden moeten wij ze mee geven om zich optimaal te ontwikkelen?
Hoe willen kinderen leren en hoe zorgen we ervoor dat onze kinderen willen blijven leren?
Uiteindelijk wordt het steeds duidelijker dat we onze kinderen opleiden voor beroepen die nog niet bestaan en dat onze kinderen een leven lang leren tegemoet gaan.
Laten we ze dan ook meegeven dat leren leuk is en betekenisvol kan en mag zijn.
En of het nou de cirkel van de ‘Basisontwikkeling’ is of de cirkel van ”Onderwijs in de 21st eeuw’? Toeval bestaat niet. Of toch wel?
We zijn nog steeds op de goede weg als Ontwikkelingsgerichte scholen en laat niemand je vertellen dat het niet zo is.
Karin Donkers
Schoolleider o.b.s. De Cocon Alkmaar
school voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs.