De discussie over de viering van 5 december is weer in alle hevigheid opgelaaid. Ik reageerde net als zovelen laconiek, het is immers een jaarlijks terugkerende discussie. Het is een discussie die ik eigenlijk altijd meteen naast me neerlegde. Of zelfs een beetje lacherig of laatdunkend over deed.
Voor en tegen
Dit jaar is het echter anders. Of je wilt of niet, je kunt er niet omheen. De media en de pers buitelen over elkaar heen. Er worden actiegroepen opgericht en er komen petities van voor- en tegenstanders. De Verenigde Naties worden ingeschakeld om onderzoek te doen. De likes voor de petitie op Facebook en retweets van deze berichten op Twitter, worden van minuut tot minuut bijgehouden en nog geen week geleden stond de Facebookteller al op 1 miljoen likes. Natuurlijk ga je je dan afvragen: “Waar sta ik dan?” en “Hoe is het mogelijk dat voor dit onderwerp zoveel mensen te mobiliseren zijn?”
Kleuters
Terwijl ik alle argumenten van voor- en tegenstanders doornam, dwaalde ik met mijn gedachten af naar mijn eigen kleutergroep in 2003. Maar ik weet zeker dat het net zo goed voor een groep in 2013 zou kunnen gelden. De jaarlijkse viering is inmiddels achter de rug en het is “the day after”. Natuurlijk besteedden we in de kring aandacht aan de ervaringen van onze kinderen. Het was immers het meest besproken onderwerp van de afgelopen maand. Duidelijk werd al meteen dat het aantal vieringen van de afzonderlijke kinderen ver uit elkaar lag. Waar het ene kind niet verder kwam als een keer, bleek dat bij een gebroken en/of samengesteld gezin het aantal vieringen soms kon oplopen tot wel zes keer. “Elke nadeel heeft zijn voordeel”, was een opmerking die we als leerkrachten soms schertsend tegen elkaar maakten.
Cadeaus
Ook dit jaar kwamen de kinderen met hun “mooiste” cadeau op school . We konden hier natuurlijk niet omheen. Allemaal blije kindersnuitjes met hun eigen mooie herinneringen aan de viering de avond ervoor. Vol trots lieten ze hun cadeaus zien. De waarde van deze cadeaus uitgedrukt in euro’s zagen deze jonge kinderen vaak nog niet eens. De grootte van het cadeau imponeerde vaak meer dan de waarde. Maar de kinderen, zo jong als ze waren, zagen wel dat Jelte met een klein zakje op schoot zat. Een zakje van de bekende winkelketen “met het geel met blauwe matroosje”. Stevig dichtgevouwen en omklemd door twee kleine handjes. Jelte’s schat, zijn enige cadeau een rood plastic brandweerautootje waarschijnlijk gemaakt in een donkere schuur in “Verweggistan”.
Dilemma
De sociale ongelijkheid samengekomen op een ochtend in een groep waar die voor kinderen nooit eerder zichtbaar was geweest. Ik realiseerde me op dat moment zo erg dat deze viering een heel groot dilemma met zich meebracht. Waarheid of cultuursprookje? Zeker toen Jelte tijdens het spelen even tegen me aan kwam staan en vroeg: “Juf, waarom hebben de anderen zoveel cadeautjes van … gekregen?” Het antwoord moest ik hem schuldig blijven. Met pijn in mijn buik nam ik hem op schoot en bekeek aandachtig zijn brandweerauto en liet ik hem uitgebreid vertellen over zijn viering.
Wedloop
Misschien is dit wat ik mis in de discussie over racisme en discriminatie. Staan we er eigenlijk wel eens bij stil hoezeer deze viering, in een tijd waar de verschillen tussen arm en rijk steeds groter worden, geworden is tot een wedloop van te geven cadeaus? Dat we kleuters een verklaring hiervoor schuldig moeten blijven. Het is toch ook niet uit te leggen. De een zo veel en de ander zo weinig. Niet uit te leggen, maar misschien wel een beroep te doen op het gezond verstand van ouders. Want daar waar je verschillen kunt bespreken en/of verklaren, is dat in dit geval alleen maar te doen door het cultuursprookje, de leugen die …….heet te “verraden”.
Karin Donkers schoolleider op een
school voor OntwikkelingsGericht Onderwijs
Twitter; @kardonsch
Deze blog verscheen eerder op Onderwijswijven